Headless ERPs are on their way

Sathit Jittanupat
20 ก.ค. 2567
ยาว 1 นาที

Headless ERP

กำเนิดของ Headless ERP มาจากแนวทางออกแบบซอฟต์แวร์ในยุคอินเตอร์เน็ต ที่แบ่งขอบเขตการพัฒนาส่วนหน้าบ้าน (Front End) ที่เป็นส่วนปฏิสัมพันธ์กับผู้ใช้ (ทีมที่เข้าใจมนุษย์) ออกจากส่วนหลังบ้าน (Back End) ที่เป็นส่วนติดต่อระหว่างเครื่องจักร เช่น ดาต้าเบส, ระบบประมวลผลอัตโนมัติ ฯลฯ (ทีมที่เข้าใจระบบคอมพิวเตอร์)

หากจะเปรียบเทียบให้เห็นภาพ ลองนึกถึงร้านอาหาร ส่วนหน้าร้านจะต้องใช้พนักงานที่ดูแลลูกค้าที่แต่งตัวเรียบร้อยมีอัธยาศัยยิ้มแย้มแจ่มใส ขณะที่หลังร้านพ่อครัวก็จะเน้นความสามารถในการปรุงอาหาร ไม่ต้องยิ้มเก่งก็ได้

ร้านอาหารแต่ละแห่งจำเป็นต้องสร้างความแตกต่าง อาจตกแต่งสถานที่ให้มีจุดเด่นไม่เหมือนกัน การให้บริการเพื่อสร้างประสบการณ์ที่ประทับใจให้ลูกค้าไม่เท่ากัน ขณะที่ครัวที่ปรุงอาหารมักจะมีฟังก์ชั่นใกล้เคียงกัน

ขอบเขตของ Headless ERP คือส่วนที่เป็นเบื้องหลัง ซึ่งมีฟังก์ชั่นพื้นฐานใกล้เคียงกันไม่ว่าจะเป็นธุรกิจประเภทใด แล้วเว้นว่างส่วนที่เป็นหน้าร้านให้สามารถปรับแต่งให้มีหน้าตาแตกต่างกันได้

เหตุผลสำคัญอยู่ตรงที่การเติบโตของ E-Commerce ผู้ใช้ไม่ใช่มีเพียงพนักงานภายในองค์กรอีกต่อไป แต่อาจเป็นลูกค้าที่เลือกสินค้า สั่งซื้อ ไปจนถึงชำระเงินด้วยตนเอง

ระบบนั้นจำเป็นต้องแม่นยำ เป็นอัตโนมัติมากขึ้น ประมวลผลได้รวดเร็วทันที ความผิดพลาดใดๆ อาจหมายถึงการสร้างประสบการณ์ที่ไม่ดีต่อลูกค้า ซึ่งเรื่องเหล่านี้ไม่เคยเป็นความสำคัญอันดับต้นของการออกแบบ ERP แบบเดิม

ในประเทศไทยสัดส่วนส่วนของผู้ใช้ Mobile Internet Banking เพิ่มมากขึ้น จนธนาคารสามารถลดจำนวนสาขาที่ให้บริการฝากถอนแบบเดิมลงไปได้ เพราะผลักภาระให้ผู้ใช้ทำธุรกรรมฝากถอนด้วยตนเอง ขณะเดียวกันปัญหาทางเทคนิคที่ไม่ค่อยมีใครรู้คือ การตัดปะ Legacy System เดิมที่ใช้มาเนิ่นนาน ให้รองรับ Digital Banking เต็มไปด้วยความยากลำบาก เมื่อเทียบกับระบบของธนาคารรุ่นใหม่ที่ออกแบบมารองรับตั้งแต่ต้น

โชคดีที่ธนาคารมีรัฐคอยกำกับดูแล

ขณะที่ธุรกิจรถยนต์ไม่เป็นเช่นนั้น เมื่อเจอกับผู้เล่นหน้าใหม่ ระบบตัวแทนจำหน่ายเปลี่ยนเป็นการจองตรงกับเจ้าของแบรนด์ ภูมิทัศน์ของสนามรบเปลี่ยนไปเพียงชั่วข้ามคืน จนระบบเบื้องหลังทั้งหมดปรับเปลี่ยนไม่ทัน

สำหรับธุรกิจที่อยู่มานาน มีระบบหลังบ้านที่ใช้ดีเรื่อยมา อาจนิ่งนอนใจที่ยังไม่มีผู้เล่นหน้าใหม่ที่แข็งแกร่งมาทักทาย แต่..อีกนานแค่ไหน

ต่อไปนี้ คือตัวอย่าง Headless ERP ที่สำรวจมา และพยายามทำความเข้าใจคร่าว ๆ ภายในเวลาจำกัด เพื่อหานิยามที่มีร่วมกัน ซึ่งบางแง่มุมอาจคลาดเคลื่อน มีหลักคิดและเป้าหมายไม่เหมือนกัน

Tailor

Headless ERP จากทีมพัฒนาในญี่ปุ่น สามารถพัฒนาโมดูลต่างๆ อิสระ อาจใช้สำหรับเปลี่ยนผ่านจาก ERP เดิม โดยเลือกเติมเต็มพัฒนาส่วนที่ไม่มีใน ERP เดิม

Front End สามารถปรับแต่งได้ง่าย และหลายวิธี ทั้งการเขียนโค้ดตาม Template ตัวอย่าง, ใช้ Low Code Tool และ AI ช่วยสร้าง
API first (GraphQL) สามารถพัฒนาระบบเพิ่มเติม หรือเชื่อมต่อกับบริการอื่นได้ เช่น เชื่อมต่อกับ Salesforce, Shopify

แก่นที่อยู่เบื้องหลังการออกแบบระดับพื้นฐานประกอบด้วย 3 ส่วน

Data (Pipeline) ใช้ความสามารถของ GraphQL จัดการแปลงระหว่างข้อมูลตาม API กับข้อมูลในดาต้าเบส
Executor (Trigger) กำหนดการทำงานอัตโนมัติเมื่อมีเหตุการณ์เกิดขึ้น เช่น ข้อมูลในดาต้าเบสเปลี่ยนแปลง และการตั้งเวลาประมวลผลต่าง ๆ
State Flow ใช้สำหรับสร้าง workflow กำหนดเงื่อนไขของสถานะที่เปลี่ยนไปของข้อมูล

ERP Space

Headless ERP จากโปแลนด์ แนวทางคล้าย Tailor แต่ไม่ใช่ open source ไม่มีรายละเอียดทางเทคนิค ข้อมูลสำคัญมีเพียงใช้เทคโนโลยี Google Cloud

การออกแบบน่าจะมีการเก็บข้อมูลภายในของ ERP ส่วนหนึ่ง แล้วเลือกใช้ Google Big Query เป็นส่วน interface (ไม่ใช้ GraphQL) ทำให้สามารถใช้ Google Workflow และพัฒนาโค้ดใน Cloud Function ภายใต้ eco system ของ Google นั่นเอง

ความคิดเห็น

นอกจาก Headless ERP 2 รายข้างต้น ยังมี open source project ที่ดูแล้วไม่ค่อยมั่นใจว่าจะยืนระยะได้

iDempiere micro ไม่ได้นำเสนอแนวทางใหม่ นอกจากพยายามพัฒนา API โดยใช้ GraphQL เพื่อทำงานกับดาต้าเบสของ iDempiere ERP เดิม ซึ่งเป็นวิธีที่ ERP ส่วนใหญ่ใช้กัน

ข้อแตกต่างระหว่าง Headless CMS กับ Headless ERP น่าจะอยู่ที่ผู้ใช้ประโยชน์ส่วนหน้าบ้านที่แตกต่างกัน CMS แสดงคอนเทนต์ให้บุคคลภายนอก ขณะที่ ERP มักใช้งานภายใน เพิ่งจะมีส่วนเสริมของ E-Commerce ที่เปิดเผยให้กับบุคคลภายนอก

ความจำเป็นสำหรับ Headless ERP น่าจะเพิ่มขึ้นในอนาคต เมื่อมีความต้องการเชื่อมต่อกับระบบภายนอกที่หลากหลายมากขึ้น และโครงสร้างของ ERP แบบดั้งเดิมมีข้อจำกัดไม่สามารถพัฒนาได้ดีหรือได้ทันเวลา รวมถึงรูปแบบของธุรกิจยุคใหม่ที่มีความร่วมมือและแลกเปลี่ยนข้อมูลกันมากขึ้น (collaboration) กับผู้ให้บริการ E-Commerce, E-Payment, Warehouse & Logistic

ในอนาคต อาจจะเป็น ERP คุยกับ ERP ของคู่ค้าเพื่อแชร์ใช้ข้อมูลบางอย่างร่วมกัน ต่อเชื่อมกับ Account System ของสำนักบัญชีและผู้สอบบัญชี ไปจนถึง Tax System ของภาครัฐ

การออกแบบวิธีสื่อสารที่เป็นมาตรฐานระหว่าง ERP อาจเป็นย่างก้าวที่สำคัญ

อ้างอิง

Tailor - https://www.tailor.tech/
ERP SPACE - https://erpspace.io/
iDempiere micro - https://idempiere-micro.github.io/
Jamstack Headless CMS - https://jamstack.org/headless-cms/