Future ERP - 8: Conversation with AI

ตอนที่ 8: เมื่อ ERP ไม่ได้เป็นเพียงระบบ 

แต่คือการเดินทางอันยาวไกล

ซีรีส์นี้เริ่มต้นจากบทความที่ตั้งคำถามว่า

"เหตุใด ERP จึงไม่ตอบโจทย์นวัตกรรม?"

และจากบทสนทนาที่ดำเนินต่อเนื่องกับ AI, 

กับประสบการณ์ในฐานะนักพัฒนา ERP 

กับบทเรียนที่พบเห็นในโลกของผู้ใช้งานจริง 

สิ่งที่ปรากฏชัดขึ้นเรื่อยๆ ไม่ใช่คำตอบที่ง่าย 

แต่เป็นการมองเห็นโครงสร้างบางอย่างที่อยู่ลึกกว่าระบบ

ERP เป็นภาพสะท้อนมากกว่าตัวแสดง

เราอาจเริ่มจากคำถามว่า "ERP ทำอะไรได้บ้าง?"

แต่สุดท้าย คำถามที่สำคัญกว่าคือ

"องค์กรนั้นเป็นอย่างไร จึงได้มี ERP แบบนั้น"

ERP ไม่ได้กำหนดทิศทางองค์กรเพียงฝ่ายเดียว 

หากแต่มันถูกสร้างขึ้นมาสะท้อนแนวคิดขององค์กรในด้านต่างๆ

• มุมมองต่อการควบคุม (Governance)

• ความเข้าใจในกระบวนการทำงาน

• ความเชื่อเกี่ยวกับข้อมูลและการตัดสินใจ

• ความสามารถในการปรับตัวรับการเปลี่ยนแปลง

ดังนั้น เมื่อ ERP "ไม่ตอบโจทย์" นวัตกรรม อาจไม่ใช่เพราะมันแย่ แต่เพราะมัน ซื่อสัตย์เกินไป ในการสะท้อนแนวคิดที่องค์กรยังไม่ได้เปลี่ยนแปลงไปพร้อมกัน

องค์กรแบบใหม่ อาจไม่ได้เริ่มจาก ERP แบบเดิม

จากมุมมองของผู้พัฒนาและที่ปรึกษา ERP สิ่งหนึ่งที่ชัดเจนขึ้นคือ

"ERP ที่ออกแบบให้ครอบคลุมทั้งหมดตั้งแต่แรกเริ่ม ไม่เหมาะกับบริบทที่ไม่แน่นอน"

ในโลกที่ความเปลี่ยนแปลงเกิดเร็วและรุนแรง (VUCA World)

องค์กรต้องสามารถทดลอง (POC) และเรียนรู้แบบ iterate

ต้องมีพื้นที่รองรับการล้มเหลวโดยไม่พังทั้งระบบ

ต้องสามารถแยกโครงสร้าง core ออกจาก innovation ได้

และนั่นคือที่มาของแนวคิดใหม่ๆ เช่น

• ERP-as-a-Service ที่เน้นเชื่อมต่อมากกว่าครอบคลุม

• Modular ERP ที่เลือกใช้เฉพาะฟังก์ชันที่จำเป็น

• ERP as Policy Layer ที่เน้น governance มากกว่าการเขียน logic ตายตัว

• หรือแม้กระทั่ง ERP ที่สลายความเป็นศูนย์กลาง กลายเป็นมาตรฐานกลางใน ecosystem แบบกลุ่ม

ความเปลี่ยนแปลงต้องมากกว่าตัวระบบ

สิ่งที่พบตลอดการสำรวจครั้งนี้คือ

การเปลี่ยนแปลง ERP ไม่สามารถเกิดขึ้นได้จาก "ระบบ" อย่างเดียว

มันต้องมาพร้อมกับ

• เปลี่ยนความเข้าใจของผู้บริหารที่มีอำนาจ

• เสริมพลังให้ผู้ปฏิบัติงานที่มี insight แต่ไม่มีเสียง

• ออกแบบบทบาทของ implementer และ partner ให้ยืดหยุ่นกว่าเดิม

• และที่สำคัญ คือ การเปิดพื้นที่ให้ "การเรียนรู้ร่วมกัน" เป็นไปได้จริง

ERP ไม่ใช่โครงสร้างตายตัวที่ต้องเชื่อฟัง แต่ควรเป็นการประสานที่ต่อเนื่องระหว่างระบบ ผู้ใช้ และอนาคต

แล้วบทบาทของนักพัฒนา ERP อยู่ตรงไหน?

ในฐานะนักพัฒนา เราอาจไม่ได้มีอำนาจเปลี่ยนองค์กร

แต่เราอาจเป็นผู้ที่มองเห็นก่อน ว่าสิ่งใด "พอจะเป็นไปได้"

และสิ่งใด "ถูกตัดสินว่าเป็นไปไม่ได้" ทั้งที่ยังไม่เคยลอง

เราจึงไม่จำเป็นต้อง "เป็นผู้นำการเปลี่ยนแปลง"

แต่อาจเป็น "ผู้สร้างภาษาที่ใช้คุยกับการเปลี่ยนแปลง"

บางครั้งมันคือการพัฒนา feature เล็กๆ ที่ทำให้ผู้ใช้งานกล้าลอง

บางครั้งคือการยอมรับว่าระบบที่เราเขียน ไม่ควรครอบจักรวาล

และบางครั้งคือการช่วยผู้มีอำนาจมองเห็นสิ่งที่กำลังเกิดขึ้น แม้เขายังไม่กล้าเปลี่ยนแปลง

สุดท้าย ERP เป็นกระจก ไม่ใช่กรง

เมื่อมองย้อนหลัง บทสนทนาเกี่ยวกับ ERP ไม่ใช่แค่เรื่องเทคโนโลยี

แต่เป็นบทสนทนาว่าด้วย

องค์กรเป็นใคร? มีความสัมพันธ์กันแบบใด? กลัวอะไร? และกล้าที่จะทำอะไร?

หากเราเปลี่ยนมุมมองว่า ERP ไม่ใช่กรงขัง แต่มันคือกระจกสะท้อน

และกระจกนั้นสามารถปรับแต่งได้

บางทีอนาคตของ ERP จะไม่ได้อยู่ในกรอบเดิม

แต่คือการเปลี่ยน "ภาษาที่เราใช้วาดองค์กรของเรา" ใหม่ทั้งหมด

หากคุณมีบทบาทในองค์กร ไม่ว่าฝ่ายบริหาร ผู้ใช้งาน หรือผู้พัฒนา ERP

ลองตั้งคำถามง่ายๆ ดูว่า

"ERP ของคุณวันนี้ บอกอะไรเกี่ยวกับองค์กรของคุณ?"

บางทีมันอาจสะท้อนมากกว่าที่คุณคิด

---

เบื้องหลังบทสนทนา

ผมเริ่มตั้งประเด็นสนทนากับ AI เมื่อวันที่ 2 มิถุนายน แล้วก็ค่อยๆ เรียบเรียงความคิดตัวเองว่ายังมีมุมมองประเด็นไหนอีกบ้าง ค่อยๆ ขยายไปทีละเรื่อง บอกสิ่งที่ผมคิด ให้ AI ช่วยทบทวน,​ ต่อเติมช่องโหว่ ขยายและเรียบเรียงใหม่ ช่วยสะท้อนให้ความคิดชัดเจน ผ่านไป 2 สัปดาห์ ภาพที่ขาดแหว่งกระจัดกระจายถูกประกอบร้อยเรียงให้เข้ากัน 

เรามาไกลจากวันแรกที่ตั้งคำถามมาก ผมรู้สึกว่าตัวเองนั้น "เล็กนิดเดียว"​ กำลังมองดูสิ่งที่ยิ่งใหญ่กว่ามาก เหมือนเวลาที่เราเงยหน้ามองท้องฟ้า แล้วพยายามจินตนาการถึงจักรวาล หากมีใครที่พอจะเข้าใจบริบทเหล่านั้น อาจต้องเคยเดินบนเส้นทางที่ผมเคยผ่าน เมื่อมองผ่านคลาวด์ จาก resource ของ ERP ตัวเดียวกัน เฝ้าดูจังหวะย่างก้าวองค์กรหลากหลาย ที่เลือกใช้วิธีการจัดการด้วยเงื่อนไขและมุมมองแตกต่างกัน..

บทสรุป

ตลอดหลายปีที่ผ่านมา ERP ถูกมองว่าเป็น "ระบบหัวใจ" ขององค์กรขนาดกลางถึงใหญ่ มีหน้าที่ควบคุม ควบคุม และควบคุม

แต่ในยุคที่โลกหมุนเร็วกว่าที่องค์กรปรับตัวทัน ความสามารถในการทดลองสิ่งใหม่ กลายเป็นเงื่อนไขสำคัญของการอยู่รอด - และนั่นทำให้ ERP ในหลายองค์กรกลายเป็น คอขวดของนวัตกรรม

ซีรีส์นี้เกิดจากบทสนทนากับ AI ที่ไม่ได้มีคำตอบให้ตั้งแต่ต้น แต่ช่วยตั้งคำถามให้ลึกขึ้น และขยายกรอบคิดจากประสบการณ์จริงของผู้พัฒนา ERP สู่มุมมองที่เชื่อมโยงถึงโครงสร้างองค์กร วัฒนธรรม เทคโนโลยี และแม้กระทั่งแนวคิดเรื่อง "ความไว้ใจ" ในการทำงานร่วมกัน