From Cloud ERP to Curated Platform

บทบาทใหม่ของผู้พัฒนา ERP ในยุคที่ข้อมูลกลายเป็นเครือข่ายธุรกิจ

ตลอดหลายทศวรรษที่ผ่านมา ระบบ ERP คือหัวใจขององค์กรธุรกิจขนาดกลางและขนาดใหญ่ ถูกออกแบบให้เป็นศูนย์กลางของข้อมูลภายใน  เพื่อควบคุมทรัพยากร กระบวนการผลิต การจัดซื้อ และการบัญชีอย่างเป็นระบบ

แต่ในโลกที่การสื่อสารและการแลกเปลี่ยนข้อมูลมีต้นทุนต่ำมากขึ้น “ความเป็นศูนย์กลาง” ขององค์กรแบบเดิมเริ่มถูกตั้งคำถาม เพราะธุรกิจไม่ได้ทำงานอยู่ลำพังอีกต่อไป 

 ข้อมูลของแต่ละบริษัทล้วนโยงกันผ่านลูกค้า ซัพพลายเออร์ ผู้รับช่วง และผู้ให้บริการภายนอก

สิ่งที่ครั้งหนึ่งเคยเป็น “ระบบขององค์กร” กำลังกลายเป็น “โครงสร้างพื้นฐานของเครือข่ายธุรกิจ”

Cloud ERP

จุดเริ่มต้นของการเปิดเครือข่ายข้อมูล

การย้าย ERP ขึ้นสู่ Cloud ในรอบทศวรรษที่ผ่านมา ไม่ได้เป็นเพียงการเปลี่ยนโครงสร้างพื้นฐาน แต่เป็นจุดเริ่มของ การเปิดเชื่อมข้อมูลข้ามองค์กร

เมื่อระบบทั้งหมดอยู่บนอินเทอร์เน็ต การทำงานร่วมกับผู้ให้บริการภายนอก เช่น

• การออกใบกำกับภาษีอิเล็กทรอนิกส์ (e-Tax)

• การรับส่งข้อมูลคลังสินค้าและขนส่ง (3PL Integration)

• หรือการจ่ายเงินผ่าน PromptPay และบัญชีดิจิทัล

  
  

ต่างสามารถทำได้ในระดับระบบต่อระบบ (system-to-system) โดยไม่ต้องอาศัยแรงคน

Cloud ERP จึงเริ่มกลายเป็น “ประตู” สู่เครือข่ายธุรกิจ มากกว่าจะเป็นเพียงระบบหลังบ้านของบริษัท

จากระบบของบริษัท → สู่แพลตฟอร์มของเครือข่าย

เมื่อการเชื่อมโยงระหว่าง ERP เริ่มเกิดขึ้น สิ่งที่ตามมาคือโอกาสใหม่ในการสร้าง “Curated Platform” 

แพลตฟอร์มที่ไม่ได้เปิดกว้างให้ทุกคนเข้ามาเหมือน marketplace ทั่วไป แต่คัดเลือกและจัดระเบียบเครือข่ายที่มีความเชื่อถือและมีบริบทตรงกัน

ในประเทศไทย แนวคิดนี้มีความเป็นไปได้สูง เพราะโครงสร้างเศรษฐกิจส่วนใหญ่ยังประกอบด้วย SME จำนวนมากที่มีความสัมพันธ์เชิงซัพพลายเชน แต่ยังไม่สามารถแลกเปลี่ยนข้อมูลได้อย่างมีมาตรฐาน

หากผู้ให้บริการ ERP สามารถทำให้ระบบของลูกค้าติดต่อกันได้อย่างปลอดภัยและเข้าใจตรงกัน จะเกิดสิ่งใหม่ขึ้นทันที  นั่นคือ “เครือข่ายธุรกิจที่มีข้อมูลจริงรองรับ”

ซึ่งสามารถพัฒนาไปในหลายทิศทาง เช่น

• Vertical Network เชื่อมผู้ผลิต–ผู้ค้าปลีก–ผู้จัดส่งในอุตสาหกรรมเดียวกัน เช่น อาหารแปรรูป, ยานยนต์, ก่อสร้าง

• Service Marketplace เปิดให้ผู้ให้บริการบัญชี โลจิสติกส์ หรือสินเชื่อ เข้ามาให้บริการบนแพลตฟอร์ม

• Data-as-a-Service สร้างข้อมูลเชิงสถิติ เช่น ดัชนีราคา ระยะเวลาการจัดส่งเฉลี่ย หรือคะแนนความน่าเชื่อถือของคู่ค้า

• Trust Infrastructure ยืนยันความถูกต้องของข้อมูลการผลิตหรือการส่งออก เพื่อสนับสนุนมาตรฐาน ESG, Halal, Carbon footprint

ทำไม ERP ไทยถึงมีศักยภาพในการ “คิวเรต”

ผู้พัฒนา ERP ในประเทศไทยมีจุดแข็งที่แพลตฟอร์มต่างชาติไม่สามารถแทนได้ง่าย  คือ ความเข้าใจบริบทการทำงานจริงของธุรกิจไทย

ERP ไม่ได้เป็นเพียงซอฟต์แวร์ แต่คือ “กระจกสะท้อนกระบวนการธุรกิจ” ที่บันทึกข้อมูลจริงทุกวัน ทั้งการขาย การผลิต การจ่ายเงิน และการส่งของ

ข้อมูลเหล่านี้หากนำมาใช้ด้วยความระมัดระวังและได้รับความยินยอมอย่างถูกต้อง สามารถกลายเป็น “โครงสร้างความเชื่อถือ” (trust layer) ของทั้ง ecosystem ได้

กล่าวอีกอย่างคือ ผู้ให้บริการ ERP ไม่ได้อยู่แค่ในระบบของลูกค้า แต่มีศักยภาพจะเป็น “ผู้สร้างระบบเศรษฐกิจร่วม” ของธุรกิจไทย

เส้นทางจาก Cloud ERP สู่ Curated Platform

ระยะสั้น

เชื่อมโยงข้อมูลและมาตรฐานกลาง

• สร้างมาตรฐานข้อมูลสินค้า คู่ค้า และเอกสารกลาง (common schema)

• เปิดช่องทางให้ลูกค้า ERP เชื่อมข้อมูลกันโดยสมัครใจ เช่น การแลก PO/Invoice ระหว่างกัน

• พัฒนา dashboard สรุปข้อมูลภาพรวมของอุตสาหกรรมโดยไม่เปิดเผยรายชื่อ

ระยะกลาง

ขยาย ecosystem ผ่าน API และพันธมิตรบริการ

• เปิด API Marketplace สำหรับผู้ให้บริการเสริม เช่น บัญชี โลจิสติกส์ หรือสินเชื่อ

• ใช้ AI แนะนำคู่ค้าที่เหมาะสมให้กันภายในแพลตฟอร์ม

• สร้างระบบยืนยันธุรกรรม (verified transaction) เพื่อเพิ่มความน่าเชื่อถือ

ระยะยาว

พัฒนาเป็น Business Trust Infrastructure

• ใช้ข้อมูล ERP เพื่อสร้างระบบยืนยันตัวตนและประวัติธุรกิจ (business credential)

• เปิดให้สถาบันการเงิน บริษัทประกัน และหน่วยงานตรวจสอบใช้ข้อมูลผ่านกลไกยินยอม

• กลายเป็น “ฐานข้อมูลเศรษฐกิจจริงของภาคธุรกิจไทย” ที่สร้างคุณค่าร่วมทั้งระบบ

คำเตือนสำหรับผู้ให้บริการ ERP

การเปลี่ยนจากระบบ ERP ไปสู่ curated platform ไม่ใช่เพียงการเพิ่มฟีเจอร์หรือเปิด API สิ่งสำคัญคือ การออกแบบแรงจูงใจและความไว้วางใจ (incentive & trust design)

• ธุรกิจต้องเห็นประโยชน์เชิงปฏิบัติจากการเข้าร่วม ไม่ใช่แค่ใช้ระบบได้ง่ายขึ้น

• ต้องมีกลไกปกป้องข้อมูลและให้สิทธิ์การใช้ข้อมูลอย่างโปร่งใส

• และที่สำคัญ ต้องเข้าใจว่า “curation” ไม่ใช่การเปิดกว้างให้ทุกคนเข้ามา แต่คือการคัดเลือกเครือข่ายที่มีความสัมพันธ์และคุณภาพร่วมกัน

จากระบบ → เครือข่าย → โครงสร้างพื้นฐาน

สุดท้าย การเดินทางของ ERP ไทยอาจเปลี่ยนบทบาทจาก

ระบบจัดการทรัพยากรขององค์กร → เครือข่ายแลกเปลี่ยนข้อมูลของธุรกิจ → โครงสร้างพื้นฐานความเชื่อถือของเศรษฐกิจไทย

นี่คือการเปลี่ยนจาก “software provider” สู่ “ecosystem enabler” และอาจเป็นเส้นทางใหม่ของผู้พัฒนา ERP ไทย ที่ไม่เพียงให้บริการระบบ แต่มีส่วนร่วมในการออกแบบ “โครงสร้างเศรษฐกิจดิจิทัล” ของประเทศในอนาคต

เมื่อข้อมูลของแต่ละบริษัทไหลเวียนอย่างมีระบบ ERP จะไม่ใช่เพียงเครื่องมือบริหารอีกต่อไป แต่จะกลายเป็น “ภาษากลาง” ที่ทำให้ธุรกิจไทยสามารถเชื่อมถึงกันได้ ด้วยความไว้วางใจ

เบื้องหลังบทสนทนา

บทความนี้ผมเรียบเรียงจากเนื้อหาที่สนทนากับ AI

เริ่มต้นด้วยคำถามชุดเดียวกันสนทนากับ AI ทั้งสาม เป็นความคิดที่ขาดวิ่นจนเรียบเรียงเป็นถ้อยคำให้มนุษย์เข้าใจไม่ได้

internet → remote working → outsourcing → platform model ผมยังนึกคำอธิบายไม่ถูก แต่กำลังคิดว่ารูปแบบ enterprise ขององค์กรธุรกิจตั้งแต่ยุคอุตสาหกรรม ที่ต้องมี, จัดตั้ง และบริหารจัดการทรัพยากร ควบคุมกระบวนการผลิตอย่างเบ็ดเสร็จ มีแนวโน้มที่จะเปลี่ยนไป

เหมือนทดลองท้าทายให้ AI พยายามเดา ว่าผมกำลังคิดเกี่ยวกับอะไร ประมาณไหน 

ChatGPT อธิบายข้อแตกต่างระหว่าง 3 ฉากทัศน์ Platform Orchestration (data + API + governance layer), Digital Cooperative (distributed governance) และ Neo-Integration (automation และ AI)

ส่วน Gemini อธิบายว่า องค์กรกำลังเปลี่ยนจากการเป็น “ผู้ผลิตที่รวมศูนย์” ไปสู่ “ผู้จัดการเครือข่ายการผลิต” ที่ใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีในการจัดตั้งและกำกับดูแลทรัพยากรที่ไม่ได้เป็นเจ้าของโดยตรง

ขณะที่ Claude ก็บอกว่า คุณอาจกำลังนึกถึงทฤษฎีของ Ronald Coase เรื่อง “The Nature of the Firm” ที่อธิบายว่าองค์กรมีอยู่เพราะต้นทุนการทำธุรกรรมในตลาด แต่เมื่อต้นทุนนี้ลด เส้นแบ่งระหว่าง “ภายใน-ภายนอก” องค์กรก็เบลอไปด้วย

ต่อจากนั้นผมขอให้ลองวิเคราะห์โอกาส, ความเสี่ยง ระหว่างกรณีของการ spin off หน่วยธุรกิจคลังสินค้าและจัดส่ง เป็นบริษัทย่อยรับงานภายนอกทำตัวเป็น outsource กับกรณีของสำนักบัญชี ที่พยายามทำตัวเป็น platform สำหรับนักบัญชีอิสระและลูกค้า

AI ทั้งสามให้ความเห็นไปทางเดียวกัน มองว่าทำ logistics มีโอกาสสำเร็จมากกว่า พร้อมทั้งบอกเงื่อนไขที่ควรพิจารณา

คำถามต่อมา “ในประเทศไทย มีกลุ่มธุรกิจไหนบ้างในที่มีโอกาสโดน disrupt จาก ICT” ความเห็นทั้งสามไปทางเดียวกัน (น่าจะถูกถามบ่อย) มีแตกต่างในแง่รายละเอียด และโทนในการนำเสนอ เมื่อเอาคำตอบมารวมกันทำให้สะท้อนภาพได้ค่อนข้างชัดเจน

หลังจากที่ตะล่อมด้วยคำถามอุ่นเครื่อง ที่น่าจะทำให้ AI เข้าใจความคิดของคู่สนทนาพอสมควร และผมก็ได้ข้อมูล, นิยาม และคำศัพท์ที่ใช้เรียกค่อนข้างตรงกัน จึงตั้งคำถามสุดท้ายเป็นที่มาของบทความที่เลือกจากสำนวนสรุปโดย ChatGPT ข้างต้น

ปัจจุบันผมเป็นผู้ให้บริการ ERP Cloud หากต่อยอดไปเป็น currated platform สำหรับบริบทในประเทศไทย คุณมีคำแนะนำอย่างไรบ้าง